ایا قهوه سبب افزایش کولیسترول LDL می شود؟

جواب این سوال است بلی.

در دانه های قهوه صد ها ماده طبعی یافت می شود که   kahweol  و  cafestol قابل توجه اند، زیرا این دو ماده منجر به افزایش کولیسترول  LDL در خون میګردد.

LDL مخفف Low- Density Lipoprotein است و به ان کولیسترول مضریا بد (bad) نیز می ګویند ، زیرا ذرات کولیسترول LDL تمایل به رسوب در جدار اوعیه دارد که سبب اتیروسکلروز (atherosclerosis) وامراض قلبی وعایی می ګردد. این دو ماده در حین دم کردن قهوه ازاد می شوند، اما با بکار بردن فیلتر کاغذی برای فیلتر نمودن قهوه تا اندازه زیاد برطرف می شوند. بنا برین طرزتهیه کردن قهوه ( دم کردن) بسیارمهم است.

قهوه  espresso  که بدون استفاده از فیلتر قهوه دم می شود، موادی که باعث افزایش کولیسترول  LDL می شوند در قهوه باقی می مانند. بنا برین اګر بطور مثال قهوه اسپریسو را بمقدار زیاد بنوشید بطور بالقوه میتواند کولیسترول  LDL را افزایش دهد.

Instant coffee که بزودی در اب منحل می شود ، درینصورت شیره ازدانه های قهوه بشکل مایع غلیظ توسط سردی تا منفی 50 درجه خشک (freeze-dried) وقهوه به توته های منجمد تبدیل و سپس به گرانول ها به اندازه های مختلف تهیه می شوند و درین پروسه موادیکه سبب افزایش کولیسترول می شوند بر طرف می ګردند.

Stamp coffee یکی از رایج ترین وساده ترین روش دم کرده قهوه است که درینصورت مقدار معین پودر قهوه را (بعد ازمیده شدن دانه های قهوه) در چاینک مخصوص تهیه این نوع قهوه انداخته و بالا ان مقدارابگرم (90 – 92 درجه) علاوه وتوسط قاشق شورداده و دم کردن برای 4 دقیقه طول می کشد. وقتیکه زمان دم کردن پایان رسید با فشار دادن پیستون ( plunger ) به سمت پایین قهوه از تفاله قهوه جدا می شود.

تحقیقات در پوهنتون کوپنهاگن نشان می دهد که نوشیدن قهوه فیلتر شده به جای قهوه اسپریسو وقهوه ستامپ صحی تر است و این به دلیل کافیستول وکاهویل است.اگر کولیسترول  شما بالا است، بهتر است تا از قهوه انستانت استفاده نمایید.

قهوه یک نوشیدنی دوست داشتنی در تمام جهان است و تاریخچه ان از کشوری اتیوپی که در شرق افریقا قرار دارد اغاز می شود.یک شب چوپان جوان در کوه های ایتیوپی بنام کالدی ( Kaldi ) رفتار های عجیب بزهایش را مشاهده کرد. اودید که بز هاانقدر انرژی داشتند که ان شب نخوابیدند و تمام شب را با جست وخیز زدن ها سپری نمودند. در ابتدا کالدی فکرکرد که بز ها جادو شده اند. پس از برخی بر رسی ها کالدی متوجه شد که بز ها از درختی ناشناخته شده با دانه های سرخ رنګ می خوردند. سپس کالدی تصمیم ګرفت تا توت ها یعنی دانه های قهوه راامتحان کند. پس از خوردن چند دانه ان او نیز به بز های در حال رقصیدن و جستوخیززدن پیوست و خود را از خوشبخت ترین چوپان بزها در جهان احساس نمود.

بعدا راهبی ، کالدی وبز های در حال جست وخیززدن ، سرشار از انرجی و رقصیدن را مشاهده کرد، ګیج شده استاد ، تا ببیند چه رخ داده است. کالدی در مورد دانه های سرخ قهوه به او ګفت. راهب پس ازخوردن دانه های سرخ مرموز به کالدی توضیح داد که او پس از خوردن ان توانست ساعت ها بیدار بماند و عبادت کند، در حالیکه قبل از خوردن دانه های قهوه دربین عبادت بخواب میرفت. بدینترتیب راهبر صومعه عربی به اهمیت قهوه پی برد وا ز ان قدردانی کرد.

اولین داستان در مورد نبات قهوه به قرن نهم باز می ګردد وپس از سپری شدن چندین صد سال دانه های نبات قهوه به یک نوشیدنی ګرم و خوش طعم تبدیل ګردید.

کافئین یک ماده طبعی است که در برګ ها، دانه ها و میوه های بیشتر از ۶۰ نبات مختلف از جمله در قهوه ، چای، cacao و نبات کولا ( cola ) یافت می شود. در زنده ګی روزمره ما با کافئین در قهوه، چای، کاکاو، ګولا، مواد غذایی دیګر مانند chocolate و energy drinks مواجه هستیم. حتی قهوه ای بدون کافئین نمی تواند ادعا کند که کاملافاقد کافئین است. کافئین در صنعت دواسازی یا به صورت کیمیاوی تولید و یا از دانه های قهوه استخراج می شود.

مقدارکافئین موجود در قهوه میتواند بسیار متفاوت باشد و از جمله بستګی به نوع قهوه و دانه های ان دارد.

نوشیدن قهوه میتواند صحی باشد، در صورتیکه روزانه بین ۳-۵ پیاله قهوه فیلترشده را مصرف نمایید. کافئین ماده خوب شناخته شده قهوه است و این بدلیل کافئین موجود در قهوه است که خستګی را رفع وما احساس شادابی می کنیم.

در کشور دانمارک اداره مواد غذایی دانمارک توصیه می کند که باید اشخاص بالغ روزانه بیشتر از ۴۰۰ ملی ګرام کافئین در روز مصرف نکنند.  یک پیاله قهوه با ۲۰۰ ملی لیتر قهوه معمولی فیلتر شده حاوی  تقریبا ۸۰ - ۱۰۰ملی ګرام کا فئین است.

بطور کلی هیچ دلیلی برای ترس از نوشیدن قهوه وجود ندارد، بر عکس قهوه تاثیرات باور نکردنی مثبت بالای صحت دارد.

مصرف متوسط قهوه یعنی ۳-۴ پیاله در روز میتواند مرګ ومیر را کاهش وخطر ابتلا به امراض ذیل را کاهش می دهد:

۰ دیابت نوع دوم

۰مرض پارکنسون   

۰امراض اسکیمیک قلبی و عدم کفایه قلب

۰Stroke ( ترامبوز یا خونریزی مغزی)

۰سرطان ها( cancers )

قهوه و مرگ ومیر: هیچ مدرکی در مردان یا زنان وجود ندارد که نشان دهد که مصرف متوسط قهوه باعث افزایش مرگ ومیر می شود. مطالعات جدید نشان می دهد که مصرف کننده گان قهوه، که قهوه فیلتر می نوشند در مقایسه به کسانی که قهوه نه می نوشند، مرگ ومیر کمتری دارند.

قهوه و سرطان: قهوه خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی دهد. در مقابل قهوه در رابطه به سرطان جگر، جوف دهن،  pharynx ، رحم، روده کلان و پروستات یک تاثیر محفظت کننده دارد.

قهوه و قلب: مطالعات جدید نشان میدهد که مصرف متوسط قهوه فیلتر شده با کاهش خطر ابتلا به بیماری اسکیمیک قلبې وعایی وعدم کفایه قلبی مرتبط است. همچنان نوشیدن ۳ -۴  پیاله قهوه فیلتر درروز، خطرایجاد ترامبوز یا خونریزی مغزی را تا ۱۰ ٪ کاهش می دهد. به اساس تحقیقات جدید مصرف متوسط قهوه ریتم قلب را مختل نمی کند.

قهوه و Osteoporose: در برخی از مطالعات بنظر می رسد که که قهوه باعث اوستیوپوروزیعنی پوکی استخوان می شود، زیرا کافئین باعث افزایش اطراح کلسیوم ازطریق ګرده ها ګردیده و در نتیجه خطر ابتلابه پوکی استخوان را افزایش می دهد. یک پیاله قهوه کافئین دار، اطراح کلسیوم را تا حدود ۴۰ ملی ګرام افزایش می دهد واین بدین معنا است که اګر روزانه ۴ پیاله قهوه بنوشید ۱۶۰ ملی ګرام کلسیوم را از دست می دهید. زنانیکه قهوه می نوشند ومبتلا به پوکی استخوان یا افزایش خطر ابتلا به ان را دارند باید کلسیوم بګیرند. شیر ومحصولات ان میتوانند منابع خوب کلسیوم باشند. به عنوان مثال ۱۲۰ ملی لیترشیر حاوی تقریبا ۱۶۰ ملی ګرام کلسیوم می باشد و ۳۰ ملی لیتر شیر در یک پیاله قهوه میتواند بطور کامل از دست دادن کلسیوم را جبران کند. سایر منابع خوب کلسیوم ماهی و همچنان سبزیجات مانند پالک و broccoli  می باشد.

قهوودیابت نوع دوم: هم قهوه بیدون کافئین و هم قهوه کافئین دار فیلتر شده تاثیر محافظتی قانع کننده در ابتلا به دیابت نوع دوم دارند. بنظر میرسد که مصرف ۳-۴ پیاله قهوه فیلتر شده در روز، خطرابتلا به دیابت نوع دوم را تا ۲۵٪ یا بیشتر کاهش می دهد.

قهوه وتاثیر ان بالای سیستم عصبی : کافئین انتا ګونیست رقابتی ریسیپتور های A2A ادینوزین ( adenosine ) است. تمام تاثیرات کافئین مربوط به نقش ان بحیث انتاګونیست ریسپتور های ادینوزین می باشد. کافئین ساختمان مشابه به ادینوزین دارد و بنا برین میتواند با ریسپتور های ادینوزین متحد شود.

کافئین ریسپتورهای ادینوزین را مسدود می کند و چنین بنظر می رسد که کافئین توانایی بدن را که خستګی را احساس نماید از بین می برد۰ کافئین ازادشدن نارادرینالین و دوپامین را بطور خفیف افزایش می دهد.

دوپامین سبب احساس خوشی ( euphoria )،  انگییزه ( motivation ) بهبود  حافظه وتمرکز فکری می شود. دوپامین همچنان بحیث یک سیستم به اصطلاح تقدیر یا پاداش توسط دماغ بکاربرده می شود. اګر ما کاریرا انجام دهیم که ما را خوشحال نماید ویا به ان افتخار نماییم ویا زمانیکه ګرسنه هستیم ویک غذایی مزه دار را بخوریم، این سیستم فعالیت خود را افزایش می دهد.  

نار ادرینالین سبب تقبض اوعیه گردیده و بهمین دلیل میتواند در ابتدا سبب تپش قلب وبلند رفتن فشار خون شود، اماکافئین با تاثیر دیوریتیک از طریق نهی هورمون  Anti diuretic hormone فشارخونرا پایین می اورد.

مصرف زیاد قهوه میتواند سبب کم شدن اب بدن ( dehydration ) شود. توصیه می ګردد تا مقابل هر پیاله قهوه یک ګیلاس اب نوشیده شود.

 قهوه و مرض پارکینسون: مطالعات نشان می دهد که قهوه خطر ابتلا به بیماری پارکینسون راتقریبا ۲۵ – ۳۰٪ کاهش می دهد.

کافئین در افرادیکه از قبل مصاب تشویش یا پریشانی ( anxiety disorder ) هستند، میتواند تاثیر منفی داشته باشد. بنابرین اگر ازتشویش رنج می برید، باید مصرف قهوه و سایرنوشیدنی های کافئین دار مانند چای، کولا و چاکلیت را محدود کنید.

قهوه و بارداری: در دانمارک سازمان صحت توصیه می کند که زنان باردار حد اکثر دو پیاله قهوه می توانند بنوشند، که معادل حد اکثر ۲۰۰ ملی ګرام کافئین است.

کافئین از مادر به جنین از طریق پلاسنتا عبور می نماید و مادرانیکه در میتابولیزم کافئین مشکل دارند، کافئین می تواند بالای جنین تاثرسوء نماید،زیرا ازیک طرف سرعت تجزیه کافئین در دوران بارداری کاهش می یابد واز طرف دیګردر اخر بارداری تجزیه کافئین نسبت به زمان قبل ازبا ردا ی سه مرتبه طول می ګشد و بنا برین در اواخر زمان حاملګی جنین میتواند در معرض خطر بلندغلظت کافئین قرار ګیرد، حتی اګر شما مصرف قهوه را کاهش دهید.

یک مطالعه اخیر نشان داده است که با مصرف روزانه ۱۰۰ ملی ګرام کافئین، معادل یک پیاله قهوه، خطرسقط جنین خود بخودی میتواند کمی افزایش یابد.

یک پیاله قهوه دارای تقریبا ۱۰۰ ملی ګرام کافئین است.

یک پیاله چای در حدود ۵۰ ملی ګرام کافئین است.

تا زمانیکه مطالعات بیشتری در موردقهوه وبارداری انجام نشده باشد بهتر است از نوشیدن قهوه در زمان بارداری  به نفع کودک تولد ناشده خود داری نمایید.

تاثیرات نا مطلوب کافئین: اګر کافئین به مقدار زیاد ګرفته شود ممکن است سبب دلبدی، سردردی، تپش قلب، ناراحتی معده وبیخوابی ګردد.

توسط دوکتور شاه جهان,  مارچ 2024,     ادرس ای میل:  shahjahan2802@hotmail.com

منابع ( References ):

.Madsen Lotte Juul، Clinical dietition ، Heart association Danish، آیا قهوه باعث افزایش کولیسترول LDL می شود؟، 24. 01. 2024

.Kjeld Hermansen ،  MD، professor ،Aarhus University Hospital  ,coffee, health and disease  ،  22.06.2023   :  Professionally updated

Lone Hvidman. ، special doctor ، coffee and pregnancy ،    25.06.2023

. میخا نیکیت تاثیر کافئین،  the pharmacological  basis of therapeutics ,Goodman and Gilman’s،    14Th edition